Batang Ai – Culturele tradities en regenwoudervaringen

Batang Ai is een speciale plaats waar bezoekers zowel het regenwoud kunnen ervaren als kennis kunnen maken met de culturele tradities van de Iban. De lokale bevolking heeft levendige cultuur met een fascinerende historie die zij graag deelt met de rest van de wereld. Het gebied is ook de thuisbasis van de belangrijkste populatie van orang oetan in Sarawak. Deze unieke elementen plus de overvloedige natuurlijke kenmerken van heldere rivieren, groene regenwouden en iconische dieren maken dit een bestemming voor de veeleisende reiziger. De regio Batang Ai staat ook bekend als een model bestemming voor een duurzame gemeenschap en de natuur gebaseerde toerisme.

Een uitgestrekt gebied van regenwoud vindt bescherming door het 24.040 hectare Batang Ai Nationaal Park en het 192.800 hectare grote Lanjak-Entimau Wildlife Sanctuary, grenzend aan het 771.200 hectare omvattende Benteng-Karimun National Park over de grens in Kalimantan. Het eveneens geplande Ulu Sungai Menyang conserveringsgebied zal nog minstens 14.000 hectare beschermd bos toevoegen aan deze natuurrijke regio. Al deze gebieden zijn aangegeven als beschermingszones, en vormen een wereldwijd belangrijke biodiversiteitshotspot dat een waardevolle habitat biedt aan de bedreigde orang-oetan. Dit gebied is ook een belangrijk onderdeel van het Heart of Borneo-initiatief.

De Iban

Batang Ai is één van Sarawak’s Iban woongebieden met talloze gemeenschappen, verspreid langs het netwerk van rivieren die uitmonden in het Batang Ai stuwmeer. De typische woning voor deze gemeenschappen is de longhouse: een dorp onder één dak, meestal gebouwd aan de rivier. Rivieren vormen nog steeds de belangrijkste toegangsweg en de Iban in Batang Ai zijn ervaren schippers, manoeuvreren hun slanke buitenboord-aangedreven sloepen door en langs stroomversnellingen en rotsen. De meeste van de Iban-voorouders kwamen uit Kalimantan, ongeveer 300-400 jaar geleden. Ze vestigden zich in Batang Ai en hebben zich vervolgens verspreid andere gebieden in Sarawak. Door hun relatief geïsoleerde ligging hebben de longhouse gemeenschappen van Batang Ai veel van hun traditionele karakter en charme behouden.

De orang oetan

Pongo pygmaeus pygmaeus, het orang oetan subras dat in dit gebied leeft, wordt vermeld als bedreigd door de IUCN en kan alleen worden gevonden in de bossen van Sarawak en West-Kalimantan. De regering van Sarawak zet zich in voor het beschermen van het leefgebied van deze iconische primaat. Wat opvalt in Batang Ai is de co-existentie van mensen en primaten, die al eeuwen in hetzelfde gebied naast elkaar leven.

Wat te doen in Batang Ai

De hydro-elektrische dam heeft een meer gevormd en zijn er mogelijkheden om te varen of peddelen vanuit het belangrijkste resort dat aan de rand van het meer gelegen is. Veel van de longhouses rond het meer ontvangen bezoekers en longhouse-excursies en -overnachtingen kunnen vooraf gereserveerd worden. De Iban gemeenschappen in het Batang Ai gebied zijn nog steeds actief betrokken bij de landbouw en wenden zich in toenemende mate tot het toerisme om hun inkomen aan te vullen.Er is een scala aan mogelijkheden voor trekkings in Batang Ai. Het Batang Ai National Park heeft 5 vastgestelde routes, variërend in moeilijkheidsgraad en de afstand van een gemakkelijke 1,8 km tot een inspannende 8.2 km. Borneo Adventure, de pionier van het toerisme in Batang Ai, heeft een langdurige betrokkenheid bij de lokale gemeenschappen en heeft een trekking-routenet in het bovenste Delok riviergebied ontwikkeld. Deze paden voeren door een mix van primair en secundair regenwoud en omvat onder meer de Red Ape Trail, een bijzondere tocht door de orang-oetan habitat.

Hoe er te komen

Batang Ai ligt op 275 kilometer afstand van Kuching. De reis van Kuching tot de Batang Ai aanlegsteiger duurt ongeveer 4 uur, met stops bij marktsteden; Serian, een Bidayuh markt stad ligt op ongeveer een uur rijden van Kuching, en 1,5 uur verderop ligt de grensstad Lachau. Er is een mogelijkheid voor een korte omweg naar Sri Aman, een stad die in één van de korte verhalen van Somerset Maugham staat vermeld; dit is de plek om de Benak (vloedbranding) te bekijken als deze omhoog stroomt op de Batang Lupar en waar Fort Alice, een van de forten van Rajah Charles Brooke’s, prominent op een heuvel is gelegen. Eenmaal aangekomen bij de Batang Ai aanlegsteiger, stap in de traditionele sloepen naar longhouses en andere attracties. Het Aiman Batang Ai Resort & Retreat exploiteert een regelmatige pendelveerdienst vanaf de steiger.

Waar te overnachten

Er is een verscheidenheid aan accommodatiekeuzes in Batang Ai, met inbegrip van het aan de oever van het meer gelegen Aiman Batang Ai Resort & Retreat en de bekroonde Nanga Sumpa Lodge van Borneo Adventure, gelegen aan de bovenloop van de Delok rivier. Borneo Adventure heeft ook twee junglekampen in Mawang en Lubok Kasai voor diegenen die dichter bij het regenwoud willen verblijven. Borneo Transversale biedt accommodatie in Mengiling, gelegen aan het meer.